教囡仔講父母話——閩南語

卟看本頁進前，敬請各位儂客倌先鬥"Doulos SIL"即套字型，若無，犯勢汝會看著一寡亂碼，soah佫因為即款小可代誌來影響著汝啲閱讀佮汝啲心情，安呢我會真不安。感謝各位！

Cha-bó·-kiáⁿ chū chhut-sì liáu-āu, to̍h kau hō· tiūⁿ-lâng tiūⁿ-ḿ khì chhiâⁿ-kà. Taⁿ chi̍t-ba̍k-nih beh tō·-chòe--a(度晬), sòa--lo̍h-lâi to̍h-ài khai-sí lâi kà i kóng-oē......

Hiān-chú-sî ê siā-hōe, Phó·-thong-oē lú-lâi-lú sî-kiâⁿ, chiâⁿ-chōe âng-eⁿ-á(紅嬰仔) tú-tú beh lâi o̍h kóng-oē niā, chhù-lāi-té ê sī-tōa-lâng to̍h khai-sí kà in Phó·-thong-oē, tian-tó sī pē-bú-oē soah khah bô lâng leh kà gín-á kóng. Tī Ē-mn̂g, seng-oa̍h tī chhī-khu ê gín-á, taⁿ thàu-tóe(透底) lóng bōe-hiáng kóng Bân-lâm-gú--a. Chū 1980 nî-tāi tiong-hō·-kî í-āu, chiâⁿ-chōe chāi-tē-lâng lóng chū-gōan hòng-khì pē-bú-oē, oāⁿ kà gín-á kóng Phó·-thong-oē. Tong-jiân, che chhām kok-ka tāi-le̍k thui-kóng Phó·-thong-oē ū pit-jiân ê liân-hē, tō-tì chiah-ê 1980 nî-tāi chhut-sì ê gín-á, chin chōe lóng bōe-hiáng kóng chāi-tē ê gú-giân; iah kàu-kah 1990 nî-tāi, chit-khóan ok-chit ê chêng-hêng to̍h piàn-kah koh-khah giâm-tiōng....Ē-mn̂g sī chi̍t-ē keng-chè te̍k-khu, kok hāng chèng-chhek lóng kiâⁿ tī chôan-kok kái-kek khai-hòng ê siōng thâu-chêng. In-ūi keng-chè kiàn-siat ê koan-hē, múi-chi̍t-nî, ùi Lāi-tē kok séng-chhī lâi kàu Ē-mn̂g phah-piàⁿ, thàn-chia̍h ê gōa-tē-lâng sī lú-lâi-lú chōe. Kun-kù iú-koan hong-bīn ê thóng-kè hián-sī, kàu-kah hiān-chú-sî, Ē-mn̂g-chhī ê gōa-lâi jîn-kháu (ùi gōa-tē lâi ê kang-lâng kah chia̍h-thâu-lō· lâng) í-keng chhiau-kè chāi-tē jîn-kháu 1~2-siâⁿ hiah-nī chōe. Gōa-tē-lâng lâi Bân-lâm thó-thàn, thàu-tóe bô teh o̍h chāi-tē-lâng ê gú-giân, só·-í siā-hōe thong-iōng-gí tiāⁿ-tio̍h sī Phó·-thong-oē. Chāi-tē-lâng bô kò· ka-kī ê pē-bú-oē, chū-gōan pàng-sak bú-gú, kóe-chhùi kóng Phó·-thong-oē, tō-tì Bân-lâm-gú tī Ē-mn̂g chhī-khu it-chài sit-lo̍h, siā-hōe tē-ūi mā ti̍t-ti̍t chhū--lo̍h-khì. Tiong-kok-lâng ū chi̍t-kù kó·-oē, hō·-chòe " lī hiuⁿ put lī khiuⁿ " (離鄉不離腔), iah góa kóng Ē-mn̂g-lâng sī " bōe lī-hiuⁿ, seng lī-khiuⁿ ".

Hó-kai-chài, lông-chhoan (chng-kha / lông-chhng) só·-chài ba̍k-chêng iau-bōe tì-tio̍h kah chhī-khu siâng-khóan ê chèng-thâu. Lông-chhoan kah chhī-khu ê chheng-chha sī chôan hong-ūi--ê, chha-put-to ē-sái kóng sī "nn̄g-ê sè-kài", thiⁿ kah tē ê chha-pia̍t. Chhī-khu hôan-êng hoat-ta̍t, lông-chhoan sàn-chhiah lok-hō·. Iah sū-si̍t lâi kóng, hiah-ê lú hôan-hôa ê só·-chāi, bú-gú sí-liáu lú kín, hóan-tò-tńg, lú kan-kia̍t ê só·-chāi, bú-gú ê thn̂g-thòaⁿ lú chū-chāi. Che sī chi̍t-tiâu jīm-hô só·-chāi lóng-chóng ū sek-ha̍p ê kui-lu̍t.

Gún-chhù tòa-tī Ē-mn̂g-chhī Chi̍p-bí-khu（廈門市集美區）, sǹg-chòe sī chhī-tiong-sim kah lông-chhng chi-kan ê siâⁿ-hiuⁿ kiat-ha̍p-pō·, gún hit-tah ū leh kóng Bân-lâm-gú ê lâng iáu-koh put-chí-á chōe, chāi-tē-lâng thàu-tóe iáu-koh chiâⁿ bô kòan-sì kóng Phó·-thong-oē. iah góa chiām-sî mā iáu bô leh kiaⁿ gún hit-tah ê Bân-lâm-gú ē bô--khì. Put-jî-kò, kin-á-ji̍t hó-hó, bô tāi-piáu bîn-á-chài bōe chhut tāi-chì.

Chit-ê siā-hōe í-keng piàn-kah án-ni-siⁿ, siōng bô gōan-ì khòaⁿ--tio̍h ê tāi-chì, kín-cho̍ah-bān mā-sī ē lâi hoat-seng. Sî-tāi beh án-chóaⁿ piàn-hòa, he sī thiⁿ-kong-peh-á chá-chá to̍h lóng-chóng chù hó-hó--a, mā bô lâng ē-tàng lâi kái-piàn. Chhú-khì, Bân-lâm-gú beh chún-îⁿ a̍h chún-píⁿ? Ē koh thn̂g-thòaⁿ lōa-kú, he si̍t-chāi m̄-sī lán ū-hoat-tō· thang kó·-kè--ê. Lán ûi-it ē-tàng chòe--ê, to̍h-sī lán ka-kī.

Só·-í, góa oân-á ē kà góa ê cha-bó·-kiáⁿ kóng lán-ê pē-bú-oē. Kok-ūi lâng-kheh-koaⁿ, ká-sú lín--chhù oân-á ū gín-á sī-sòe, mā chhiáⁿ lín kà in kóng pē-bú-oē, m̄-chai ta̍k-ê ì-hā-jû-hô?